INTRODUCTION (ENDANGYIRIIRO.)
Obwire bwingi,abantu bensi egi,nibatayayirwa ebintu byingyi munonga,haza kandi bimara bibateganisa. Ebintu ebi,harimu okujumwa,okuremesibwa,okwangana,hamwe nokutendezana.
Ekitabo ekyi,nikyiramburura buri mucwe gwona ogurikuretera abantu twafa kubi tukeinara,kandi nangwa tukeebwa ahutwarugyire.
Beyendeza mutabani wa Bazongooza,akangana namwene'ishe,obwiire bureingwa.
Shoma kandi oreebe ekyarugyiremu.
Davis Owomugisha Kanzikwera
CHAPTER ONE.
Atyo ayemerera enyima y'omuti gw'omuzabibu.Amaisho ge gakaba nigatukura kandi hoona nemiziga ekamwetoroora ahamaisho.
Byenaku akaba ary'omusigazi w'emicwe mirungi munonga,kandi hoona n'omushomesa wekanisa akaba nakyira okumukozesa emirimo ey'okwegyesa eminyeto emicwe buri eizooba ry'okushaba.
Mbwenu eizooba ry'orwamukaaga, Byenaku akaba ariyo nayebuuza aha kirooto ekyamubeireho ekiro ekyo.
Omu kirooto,Keirungi akaba ariyo nagambira abazeire be oku rukundo ya Byenaku emubeisize omushazi.
Atyo atambura ayorekyereera amaka g'omugyenzi Rwabyooma.
Kuyabeire yahika heihi n'omugyera, ahurira eiraka nirimweta.
"Iwe Byenaku,ija tuze kushenya enku!!!"
Ekyo,ayeshwaniriza nk'otarakyihuriire,agumizamu ayiruka.
Ekyokuza kushenya enku tarakyikunzire ahabwokuba Keirungi akaba nakyira byoona.
Omuka y'omugyenzi Rwabyooma hakaba hariyo omwishiki owabeire nagambisa abasigazi ebihama. Nangwa hoona buri musigazi owabeire amureeba,atandika kwekwata ahampare,kandi aberwa kubi.
Ameisho ge manya gakaba gari nk'enyonyoozi,obwe bury'omwe weena akaba ayenda ngu agakwateho. Amaguru geye bambe gakaba nigesimisa nk'omushana gw'embeho.
Eizina rye barikumweta Keirungi,eri bamubatiize okurugyirira aha burungi bwe.
Keirungi akaba ariyo nayozya ebijwaro bya nyina obwe ariyo nayeshongora.
"Eiziina rya maama rikatoranwa atyo yanzaara,
Nkaba ntarikwenda kubaho,konka maama wampimbuura,
Ndyakuhaki maama wangye
Ndyakuhaki okukusiima.."
Akeshongoro ako, kwongyera okumwoosya omutima. Byenaku akaba agwereire nk'ejoka enyima y'orugo.
Mbwenu Keirungi kuyabeire nayozya,ateireho omutima, Byenaku we akaba namuringuriza.
Keirungi atyo akyiriza ebafu yamaizi agashuka omurugo.
Hahurutukayo Byenaku arikuyomba,kandi arikuragarika amaizi.
Keirungi nawe atiina munonga ayetera ahansi ahabwekyekango.
Byenaku amwimutsyaho arikushaba okusaasibwa agumize ati:
"manya naanye tiinye,ni rukundo eyi nkwinire endeize ntabyamire."
Keirungi amugarukamu ati : "onsaasire okukushuka amaizi,manya nanye naaba ntakyigyendereire."
Obwe hakaba hariho omushana mwingyi munonga,ekyatumire Byenaku yajuura eshweta ye. N'okutiina munonga, Keirungi agambira Byenaku ati:
"Nakweshengyereza,reka tugaanire omu mwebazyo ahabwokuba maama ari haihi kwija atanshandaaza."
Reero Byenaku amunywegyera nobumanzi,atyo agyenda.
Beyendeza amweeta. Akaba ari mureingwa nkekyitooma,kandi ayine ekyasha. Abantu baingi bakaba nibagyira ngu obuyataaha asinzire, abazigu bakamuteera kakye kumwiita.
Beyendeza na Byenaku bakaba bari batabani b'omusheija owabeire ayine esente nyingyi munonga,kandi hoona bury'omwe akaba ayeteenga oku mukorera emirimo.
Nikyigambwa ngu hoona buri muntu owabeire abura ebishare bye'ishomero,Bazongooza akaba amuhwera.
Mbwenu kuyarugyire omu magara gensi egi,abaana be ababeire bakyiri bato batandika okubonabona.
Ekyakyirizeyo okushaasha abantu,nangwa nokubamara eishokye ahamutwe,nokugyira ngu omugeiga owabeire ayiine empiiha nyingyi munonga,abaana be bakatandika okubonabona.
Byenaku akaba ayiine emyaka munaana y'obukuru yonka obwe Beyendeza ayiine emyaka ikumi netaano y'obukuru.
Ekyi kyikahwera abaana aba okukura barikwebeisaho. Ekyomugisha murungi,taata waabo akaba yasigyireho esente ezabasize kubahwera omukushoma.
Batyo bashoma,konka kandi hoona Beyendeza tibyo yabeire ariho.
Eizooba rimwe,Beyendeza akebembera akeshariingo kamaani aheishomero nikwo Okumubiinga n'ebyokushoma akabirugaho.
Konka bambe we Byenaku atekaho omutima omu kushoma.
Bwanyima y'emyaka ikumi, Beyendeza ayimuka kare munonga. Tarabasize okuza kurambura emisiri yamwen'ishe nkokuyabeire akyira kukora. Akaba nakunda obwire bwakasheeshe hariho ekyiho kyingi okugyira ngu hatagyira owamwetegyereza ebiyabeire nakora.
Omukasheshe ako,atambura omurubaju gw'enguto eyabeire neyorekyerera omururembo. Emotoka zimurabaho. Abakazi n'abasheija ababeire nibaza aha mirimo yaabo nabo bamurabaho. Konka we bambe tarabasize kubareeba okugyira ngu omutima gukaba guhamiize hamwe.
Kuyahikyire omu rurembo,akwata omunshaho ye,ayihamu ekyintu kyizingyire omukapapura,atyo akyinaga omu rukuto,nikwo kukwata omuhanda akagaruka enyima.
Kuyabeire narugayo,yahiika heihi nomugyera areeba Keirungi ariyo naaza kutaha amaizi,akweise ekyidomora hamwe nakaveera.
Atyo agyira ati."Ogu mwishikyi nandya omutima."
Atyo anyegyera n'obwiira okubasa kugyira ngu abugabugane na Keirungi.
Omwishiki Keirungi akaba nakunda kweshongora,kandi hoona neiraka rye rikaba nirisikyiriza abahinguzi.
Beyendeza amubuuza ati.
"Oweiziina rirungi nakwakura."
Konka we bambe Keirungi tarabasize kumugarukamu,agumizamu nayeshongora akeshongoro ke.
Beyendeza neshoni nyingi atandika kumugyira ati:
"Manya eiziina rirungi nirikyira obugeiga,rikandya omutima nasharamu ngu nkukunde."
Ebi nabyo Keirungi ayeshwaniriza nk'otabihurira.
Reero bwanyima yeshaaha nkye munonga,amugarukamu ati.
"Mushawe,kunakugyizire ngu tinkakwenda,tonyesaasira?"
Ebi,byongyera Beyendeza amaani,ayehamisiriza namugyira ati:
"Wakyigamba. Ebyo byoona nkabihurira kare,konka nakweshengyereza nanye onteke aha rupapura rw'abarikukunda."
Ebi bikongyera kwisya Keirungi ekiniga.
Mbwenu Beyendeza kuyaremeireho munonga,Keirungi akwaata akaveera kuyabeire ayiine, akoramu esaano y'obuhunga,agyimusaanura ahameisho.
Byenaku owabeire nayiragura atyo agyezaho kuba omujungu,obwe ariyo nayetoroora nk'empunu yomurugo, obwe agumize ati:
"Wakoraki?"
Reero obwe Keirungi akaba yakwasire ogwamureeta.
Kuyamazire kwetegyereza ahuyabeire ari,Beyendeza aza omu maizi anaaba esaano,konka atandiika kumuhayira.
Ekyomugisha omurungi,tihaine omuntu n'omwe owabasize kumureeba,ariyo nanaaba.
Atyo akwata omuhanda ataaha.
Kuyahikyire omuka,eshoni nekyiniga abimarira ahamurumuna.
Mbwenu,Byenaku akaba ayine emyehereko ye,eyi yabeire ayihamu akasente.
Eshaaha egyo,Beyendeza asharamu kugamba ekyabeire kyitwire nikyimuruma aha mutima.
Atyo atambura mpora mpora ashanga Byenaku omurotookye.
Amugyira ati:
"Webare kukora!!!!!"
Konka Byenaku taramuhurire. Ekyi,kyongyera okwiiha Beyendeza omu mbera.Atyo agyira ekiniga,atandika kworeka obukare aha meisho nkenjura egwa etahiikyire.
Amugyira ati:" owakuhereza orusa gw'okuhiinga aho nooha?"
Byenaku amugarukamu ati:
"Nyine orusa kuhiinga ahundikwenda."
Ekyi kyongyera okwiiha Beyendeza omu mbera,atandika kumwigyira haihi atyo amukwata ekyitogyi.
Reero Byenaku atandika kutera enduru agumize ati:
"Mushawe nenki tondeka!!!"
Mushawe ndugaho!!!"
Obwe Byenaku bambe akaba atakayenda ebyokuyomba,konka ayeshanga ahansi.
Orutaro rutandikyiraaho. Obwe Byenaku akaba atarikumanya ahabwenki Beyendeza yabeire namuharahaaza.
Beyendeza amugyira ati:
"Okuruga erizooba,ninyenda ngu omanye Ku otari waitu. Hanuya toyineho omugabo."
Mbwenu Byenaku kuyahirirwe yamwoga'omumikono,ati kabunu mpa amaguru okuhisya obuyabugeine omushomesa owekanisa, owamuburize ati:
"Mwanawe kanohahagyira waaba ki?"
Byenaku amugarukamu ati:
"Nyowe tindikumanya ekyi nakoreire Ruhanga. Hoona mazima Beyendeza kanowokunyita nanyenza ki?"
Omushomesa amugarukamu ati:
"Kandi hoona mazima mwagaruka omubyakare,?"
Reero aho omushomesa atandika kwekyengyera ekyokubaasa kubaho omubiro byomumeisho.
Byenaku amubuuza ati:
"Konka nangwa haba haine ekyi ori kumanya ahagati yangye na Beyendeza tongambira?"
Omushomesa amugarukamu ati:
" ahabwenki nombuza ekyo?"
Byenaku amugarukamu ati:
"Okurugyirira oku Beyendeza arikuntwaaza,neby'ari kugamba, turi nkabatarikuzarwa hamwe."
Omushomesa, ayehurikyiriza kumara edakiika nkye munonga,akorora kakye,atyo amugarukamu ati.
"Emyaka ehweireho,ntwiire ntarikwenda ngu nkuterebure. Konka kandi hoona nikirungi okukugambira obuwakuzire.
Mbwenu taata waawe akaba nakorera omu matemba geihanga kumara obwire buringwa.
Kuyahikyireyo,yazarayo omwaana womwojo.
Mbwenu obwire kubwahikyire, omwaana ogwe bamureeta ari muto munonga bwanyima ya maama we okufeera omu rutaro.
Mbwenu ogwo mwana yakura namukeishe.
Mukeishe yeija nawe yaafa."
Byenaku amubuuza ati:
" Bwanyima ya muk'eishe okufa,omwaana ogwe akazahi?"
Omushomesa amugarukamu ati:
"Nikyo nabanza nakugyira ngu tinkayenda nkuterebure,manya omwana ogwempaho niiwe."
Ekyi kyikongyera kutinisa Byenaku,atyo atandika kurira nkomwana muto.
Konka bambe,omushomesa,ayongyera kumugumyagumya.
Amugyira ati:
"Ija tugyende owangye twongyere okuganiira."
Batyo batambura mpora mpora okuhisya ahu bahikyiire owomushomesa.
Nitwongyeraho.
Shoma Beyendeza2
Featured post
Honoring Liberation Day with Justice, a Call to Free Dr. Kizza Besigye by Davis Owomugisha
As we approach the 39th anniversary of NRM Liberation Day on January 26, 2025, it is imperative to reflect on the principles of ...
Thursday, 1 December 2016
ENAMA YA 'AKAMIGANO KEITIMA
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
No comments:
Post a Comment